AI in je dagelijks leven 

Kunstmatige intelligentie lijkt misschien iets voor de toekomst of iets wat alleen in technologiebedrijven gebruikt wordt, maar in werkelijkheid is AI al diep verweven in ons dagelijks leven. Vrijwel elke Nederlander gebruikt dagelijks meerdere AI-toepassingen, vaak zonder zich daarvan bewust te zijn. In dit artikel nemen we je mee op een reis door een gemiddelde dag en laten we zien waar je allemaal AI tegenkomt.

De ochtend: AI helpt je op weg

Je smartphone wekt je

Wanneer je 's ochtends wakker wordt door je alarm, is de kans groot dat daar al AI bij komt kijken. Veel moderne wekkers in smartphones analyseren je slaappatronen via bewegingssensoren en microfoons. Ze proberen je te wekken tijdens een lichte slaapfase, zodat je frisser wakker wordt. De algoritmes die dit mogelijk maken, leren van jouw persoonlijke slaapgegevens en passen zich daarop aan.

Het nieuws dat bij je past

Terwijl je ontbijt, check je misschien het nieuws op je telefoon. Apps zoals NU.nl, de NOS-app of nieuwssites zoals RTL Nieuws gebruiken AI-algoritmes om te bepalen welke artikelen voor jou het meest relevant zijn. Deze systemen leren van je leesgedrag: welke artikelen je aanklikt, hoe lang je ze leest, en welke onderwerpen je interessant vindt. Het doel is om jou een gepersonaliseerde nieuwsvoorziening te bieden.

De route naar werk

Als je de auto pakt naar je werk, gebruik je waarschijnlijk Google Maps of Flitsmeister. Deze navigatie-apps zijn doordrenkt met AI. Ze analyseren real-time verkeersgegevens van duizenden andere weggebruikers, voorspellen waar files kunnen ontstaan, en berekenen de snelste route op basis van historische verkeerspatronen. Vroeger gaf navigatie je gewoon de kortste route; nu houdt het rekening met wegwerkzaamheden, actuele files, en zelfs je persoonlijke rijvoorkeuren.

Voor wie met het openbaar vervoer reist, zijn apps zoals 9292 of de NS-app onmisbaar geworden. Ook deze maken gebruik van AI om reisadviezen te optimaliseren. Ze leren van historische vertragingen, voorspellen drukte in treinen, en kunnen zelfs suggereren wanneer je het beste kunt reizen om een zitplaats te vinden.

Op het werk: AI als onzichtbare collega

E-mail sortering

Op je werk aangekomen, check je je e-mail. Gmail, Outlook en andere e-maildiensten gebruiken geavanceerde AI om je inbox te organiseren. Spamfilters zijn een van de oudste en meest succesvolle AI-toepassingen. Daarnaast categoriseren deze systemen je e-mails in 'belangrijk', 'sociaal', 'promoties', enzovoort. Ze herkennen zelfs e-mails waarop je waarschijnlijk snel wilt reageren en plaatsen deze bovenaan.

Tekstverwerking en spelling

Wanneer je een document schrijft in Word of Google Docs, krijg je niet alleen spelling- en grammaticasuggesties, maar ook inhoudelijke suggesties voor zinnen of hele alinea's. Deze tekstverwerkers gebruiken natuurlijke taalverwerking (NLP) - een vorm van AI die menselijke taal kan begrijpen en genereren. Ze leren van miljarden teksten om te herkennen wat jij waarschijnlijk wilt schrijven.

Customer service chatbots

Moet je tijdens je werk even contact opnemen met een leverancier of je energiebedrijf? De kans is groot dat je eerste contact via een chatbot verloopt. Deze virtuele assistenten worden steeds slimmer en kunnen eenvoudige vragen beantwoorden zonder menselijke tussenkomst. Ze herkennen wat je vraagt, zelfs als je het anders formuleert dan verwacht, en kunnen contextuele gesprekken voeren waarbij ze onthouden wat je eerder hebt gevraagd.

Fraudedetectie bij online betalingen

Doe je een zakelijke betaling? Achter de schermen controleren AI-systemen voortdurend of er sprake is van verdachte transacties. Nederlandse banken zoals ING, Rabobank en ABN AMRO investeren zwaar in AI-systemen die afwijkende patronen in betalingsverkeer kunnen herkennen. Deze systemen leren continu bij over nieuwe fraudetechnieken en passen zich daarop aan.

De avond: AI in je vrije tijd

Persoonlijke aanbevelingen

's Avonds besluit je misschien om wat te ontspannen met Netflix, Videoland of Spotify. Deze diensten zijn beroemd om hun aanbevelingsalgoritmes. Ze analyseren niet alleen wat je kijkt of luistert, maar ook wanneer je iets pauzeert, terugspoelt, of overslaat. Op basis daarvan bouwen ze een steeds verfijnder profiel van je voorkeuren. Het doel is om content aan te bevelen die je waarschijnlijk zult waarderen, zelfs als je er zelf niet naar zou zoeken.

Online winkelen

Besluit je wat online te shoppen bij Bol.com of Coolblue? Ook hier speelt AI een grote rol. De producten die je te zien krijgt, worden geselecteerd door algoritmes die je browsegeschiedenis, eerdere aankopen en zelfs je muisbewegingen analyseren. "Andere klanten kochten ook" en "Aanbevolen voor jou" zijn resultaten van complexe AI-systemen die patronen herkennen in het gedrag van miljoenen klanten.

Slimme apparaten thuis

Voor wie een slim huis heeft, is AI nog nadrukkelijker aanwezig. Slimme thermostaten zoals Nest leren van je gewoontes en voorkeuren om je huis efficiënt te verwarmen. Slimme speakers zoals Google Home en Amazon Echo gebruiken spraakherkenning en natuurlijke taalverwerking om je opdrachten te begrijpen en uit te voeren. Deze apparaten worden steeds beter in het begrijpen van de context van je vragen en het herkennen van verschillende stemmen in huis.

Sociale media algoritmes

Voor je naar bed gaat, scroll je misschien nog even door Instagram, TikTok of Facebook. De berichten die je ziet worden niet chronologisch getoond, maar geselecteerd door AI-algoritmes. Deze bepalen wat je waarschijnlijk interessant, relevant of engagerend vindt op basis van je eerdere interacties. Ze analyseren zelfs hoe lang je naar bepaalde posts kijkt zonder te liken of te commenten.

AI in specifieke sectoren die ons dagelijks leven beïnvloeden

Gezondheidszorg

In Nederlandse ziekenhuizen worden AI-systemen ingezet om röntgenfoto's en MRI-scans te analyseren. Ze kunnen afwijkingen herkennen die voor het menselijk oog moeilijk te zien zijn. In de farmaceutische industrie helpt AI bij het ontwikkelen van nieuwe medicijnen door moleculaire structuren te analyseren en effecten te voorspellen.

Landbouw

Nederland is wereldwijd een voorloper in precisie-landbouw. AI-gestuurde systemen bepalen de optimale hoeveelheid water en voedingsstoffen voor individuele planten, analyseren gewasgroei via drone-beelden, en voorspellen de beste oogsttijden. Dit leidt tot hogere opbrengsten met minder milieubelasting.

Financiële dienstverlening

Naast fraudedetectie gebruiken banken AI voor risicobeoordeling bij leningen en hypotheken. Ze analyseren duizenden variabelen om te voorspellen of iemand zijn lening kan terugbetalen. Ook robo-adviseurs, die automatisch beleggingsadvies geven op basis van je financiële situatie en doelen, worden steeds populairder in Nederland.

Energiesector

Slimme meters in Nederlandse huishoudens genereren enorme hoeveelheden data over energieverbruik. AI-systemen analyseren deze gegevens om pieken in de energievraag te voorspellen, wat helpt bij het balanceren van het elektriciteitsnet. Dit wordt steeds belangrijker naarmate we meer hernieuwbare energiebronnen gebruiken, waarvan de opbrengst kan fluctueren.

Hoe herken je AI in je dagelijks leven?

Hoe weet je nu of je met AI te maken hebt? Hier zijn enkele aanwijzingen:

1. Personalisatie: Als een dienst zich aanpast aan jouw specifieke gedrag en voorkeuren, is er waarschijnlijk AI bij betrokken.
2. Voorspellingen: Diensten die kunnen voorspellen wat je waarschijnlijk wilt (zoals tekstsuggesties of productaanbevelingen) gebruiken bijna altijd AI.
3. Patroonherkenning: Systemen die afwijkende patronen kunnen detecteren (zoals fraudedetectie) of complexe patronen kunnen herkennen (zoals gezichtsherkenning) zijn gebaseerd op AI.
4. Natuurlijke taalverwerking: Als je met een systeem kunt communiceren in natuurlijke taal (zoals met spraakassistenten of chatbots), is dat mogelijk gemaakt door AI.
5. Lerende systemen: Diensten die steeds beter worden naarmate je ze meer gebruikt, leren waarschijnlijk van je gedrag met behulp van AI.

De onzichtbare impact

Het fascinerende aan AI in ons dagelijks leven is hoe onzichtbaar het vaak is. De meeste mensen realiseren zich niet hoe vaak ze AI-systemen gebruiken of erdoor beïnvloed worden. Dit heeft voordelen: AI maakt veel diensten gebruiksvriendelijker, efficiënter en persoonlijker. Het roept echter ook vragen op over privacy, transparantie en autonomie. Hoeveel weten deze systemen over ons? Hoe beïnvloeden ze onze keuzes? En hebben we nog wel echt keuzevrijheid als algoritmes bepalen wat we te zien krijgen?

AI als stille revolutie

De integratie van AI in ons dagelijks leven vertegenwoordigt een stille revolutie. Zonder dramatische veranderingen of grote aankondigingen is AI langzaam maar zeker een onmisbaar onderdeel geworden van hoe we communiceren, werken, winkelen, reizen en ontspannen. Deze technologie zal alleen maar meer verweven raken met ons dagelijks leven naarmate ze krachtiger en toegankelijker wordt.

Als gebruiker is het waardevol om je bewust te zijn van waar en hoe AI je leven beïnvloedt. Niet om het te vrezen, maar om het beter te begrijpen en kritisch te kunnen nadenken over de voor- en nadelen. Want uiteindelijk zou technologie, inclusief AI, moeten dienen als hulpmiddel dat ons leven verbetert, niet als ondoorzichtige kracht die ons stuurt.

In het volgende artikel in deze serie gaan we dieper in op hoe AI-systemen in grote lijnen werken. We zullen uitleggen hoe computers kunnen "leren" van gegevens en hoe ze patronen kunnen herkennen die voor mensen vaak onzichtbaar blijven.